მალარიის ინფექციის პრევენციის ფიზიკური ბარიერის სახით ხშირად გამოიყენება ინსექტიციდებით დამუშავებული კოღოს ბადეები (ILN). სუბსაჰარის აფრიკაში მალარიის შემთხვევების შესამცირებლად ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი ჩარევა ILN-ების გამოყენებაა. თუმცა, ეთიოპიაში ILN-ების გამოყენების შესახებ ინფორმაცია შეზღუდულია. ამიტომ, ამ კვლევის მიზანია ILN-ების გამოყენების და მასთან დაკავშირებული ფაქტორების შეფასება სამხრეთ ეთიოპიის ორომიის შტატის დასავლეთ არსის ოლქის ოჯახებში 2023 წელს. დასავლეთ არსის ოლქში 2023 წლის 1-დან 30 მაისამდე ჩატარდა მოსახლეობაზე დაფუძნებული ჯვარედინი კვლევა 2808 ოჯახის ნიმუშით. მონაცემები შეგროვდა ოჯახებიდან სტრუქტურირებული ინტერვიუერის მიერ ადმინისტრირებული კითხვარის გამოყენებით. მონაცემები შემოწმდა, კოდირდა და შევიდა Epiinfo-ს მე-7 ვერსიაში, შემდეგ კი გაიწმინდა და გაანალიზდა SPSS 25-ე ვერსიის გამოყენებით. სიხშირეების, პროპორციების და გრაფიკების წარმოსადგენად გამოყენებული იქნა აღწერითი ანალიზი. გამოითვალა ბინარული ლოგისტიკური რეგრესიული ანალიზი და მრავალვარიანტულ მოდელში ჩასართავად შეირჩა ცვლადები 0.25-ზე ნაკლები p მნიშვნელობებით. საბოლოო მოდელი ინტერპრეტირებული იქნა კორექტირებული შანსების კოეფიციენტების გამოყენებით (95%-იანი სანდოობის ინტერვალი, p მნიშვნელობა 0.05-ზე ნაკლები), რათა მიეთითებინა სტატისტიკური კავშირი შედეგსა და დამოუკიდებელ ცვლადებს შორის. დაახლოებით 2389 (86.2%) ოჯახს აქვს ხანგრძლივი მოქმედების ინსექტიციდური ბადე, რომელთა გამოყენება ძილის დროსაც შესაძლებელია. თუმცა, ხანგრძლივი მოქმედების ინსექტიციდური ბადეების საერთო გამოყენება 69.9% იყო (95% CI 68.1–71.8). ხანგრძლივი მოქმედების ინსექტიციდური ბადეების გამოყენება მნიშვნელოვნად დაკავშირებული იყო ოჯახის უფროს ქალთან (AOR 1.69; 95% CI 1.33–4.15), სახლში ცალკე ოთახების რაოდენობასთან (AOR 1.80; 95% CI 1.23–2.29), ხანგრძლივი მოქმედების ინსექტიციდური ბადის შეცვლის ვადებთან (AOR 2.81; 95% CI 2.18–5.35) და რესპონდენტის ცოდნასთან (AOR 3.68; 95% CI 2.48–6.97). ეთიოპიაში ოჯახებში ხანგრძლივი მოქმედების ინსექტიციდური ბადეების საერთო გამოყენება ეროვნულ სტანდარტთან შედარებით დაბალი იყო (≥ 85). კვლევამ აჩვენა, რომ ისეთი ფაქტორები, როგორიცაა ოჯახის უფროსი ქალი, სახლში ცალკე ოთახების რაოდენობა, ხანგრძლივი მოქმედების ინსექტიციდური ბადეების შეცვლის დრო და რესპონდენტთა ცოდნის დონე, ოჯახის წევრების მიერ LLIN-ის გამოყენების პროგნოზირების ფაქტორები იყო. ამიტომ, LLIN-ის გამოყენების გაზრდის მიზნით, დასავლეთ ალსის რაიონის ჯანდაცვის ოფისმა და დაინტერესებულმა მხარეებმა საზოგადოებას შესაბამისი ინფორმაცია უნდა მიაწოდონ და გააძლიერონ LLIN-ის გამოყენება ოჯახის დონეზე.
მალარია გლობალური საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის ერთ-ერთი მთავარი პრობლემა და ინფექციური დაავადებაა, რომელიც მნიშვნელოვან ავადობასა და სიკვდილიანობას იწვევს. დაავადება გამოწვეულია პლაზმოდიუმის გვარის პროტოზოული პარაზიტით, რომელიც ანოფელესის გვარის მდედრი კოღოების ნაკბენით გადადის1,2. თითქმის 3.3 მილიარდ ადამიანს მალარიის რისკი ემუქრება, ყველაზე მაღალი რისკი კი სუბსაჰარის აფრიკაშია (SSA)3. ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის (WHO) 2023 წლის ანგარიში აჩვენებს, რომ მსოფლიოს მოსახლეობის ნახევარი მალარიის რისკის ქვეშაა, 29 ქვეყანაში მალარიის დაახლოებით 233 მილიონი შემთხვევაა დაფიქსირებული, რომელთაგან დაახლოებით 580,000 ადამიანი იღუპება, ყველაზე მეტად კი ხუთ წლამდე ასაკის ბავშვები და ორსული ქალები ზარალდებიან3,4.
ეთიოპიაში ჩატარებულმა წინა კვლევებმა აჩვენა, რომ კოღოს ბადეების ხანგრძლივი გამოყენების ზეგავლენის მქონე ფაქტორებს შორისაა მალარიის გადაცემის ნიმუშების ცოდნა, ჯანდაცვის სფეროს მუშაკების (HEW) მიერ მოწოდებული ინფორმაცია, მედია კამპანიები, ჯანდაცვის დაწესებულებებში განათლება, დამოკიდებულება და ფიზიკური დისკომფორტი ხანგრძლივი კოღოს ბადეების ქვეშ ძილის დროს, არსებული გრძელვადიანი კოღოს ბადეების ჩამოკიდების შეუძლებლობა, კოღოს ბადეების ჩამოკიდების არასაკმარისი საშუალებები, არასაკმარისი საგანმანათლებლო ჩარევები, კოღოს ბადეების მარაგის ნაკლებობა, მალარიის რისკები და კოღოს ბადეების სარგებლის შესახებ ცნობიერების ნაკლებობა. 17,20,21 კვლევებმა ასევე აჩვენა, რომ სხვა მახასიათებლები, მათ შორის ოჯახის ზომა, ასაკი, დაზიანებების ისტორია, ზომა, ფორმა, ფერი და საძილე ადგილების რაოდენობა, დაკავშირებულია კოღოს ბადეების ხანგრძლივ გამოყენებასთან. 5,17,18,22 თუმცა, ზოგიერთმა კვლევამ ვერ აღმოაჩინა მნიშვნელოვანი კავშირი ოჯახის კეთილდღეობასა და კოღოს ბადეების გამოყენების ხანგრძლივობას შორის3,23.
აღმოჩნდა, რომ უფრო ხშირად გამოიყენება ხანგრძლივი მოქმედების კოღოს ბადეები, რომლებიც საკმარისად დიდია საძილე ადგილებში განსათავსებლად და მალარიის ენდემურ ქვეყნებში ჩატარებულმა მრავალრიცხოვანმა კვლევებმა დაადასტურა მათი ღირებულება მალარიის გადამტანებთან და სხვა გადამტან დაავადებებთან ადამიანის კონტაქტის შემცირებაში7,19,23. მალარიის ენდემურ რეგიონებში, ხანგრძლივი მოქმედების კოღოს ბადეების გავრცელება ამცირებს მალარიის შემთხვევებს, მძიმე დაავადებებს და მალარიასთან დაკავშირებულ სიკვდილიანობას. ინსექტიციდებით დამუშავებული კოღოს ბადეები მალარიის შემთხვევებს 48-50%-ით ამცირებს. ფართოდ გამოყენების შემთხვევაში, ამ ბადეებს შეუძლიათ მსოფლიოში ხუთ წლამდე ასაკის ბავშვების სიკვდილიანობის 7%-ის თავიდან აცილება24 და დაკავშირებულია დაბალი წონის დაბადებისა და ნაყოფის დაკარგვის რისკის მნიშვნელოვან შემცირებასთან25.
გაურკვეველია, რამდენად არიან ადამიანები ინფორმირებულნი ხანგრძლივი მოქმედების ინსექტიციდური ბადეების გამოყენების შესახებ და რამდენად ყიდულობენ მათ. კომენტარები და ჭორები ბადეების საერთოდ არ ჩამოკიდების, მათი არასწორად და არასწორ პოზიციაში ჩამოკიდების, ასევე ბავშვებისა და ორსული ქალების პრიორიტეტულობის არარსებობის შესახებ, საგულდაგულო კვლევას იმსახურებს. კიდევ ერთი გამოწვევაა საზოგადოების აღქმა ხანგრძლივი მოქმედების ინსექტიციდური ბადეების როლის შესახებ მალარიის პრევენციაში.23 მალარიის შემთხვევები მაღალია დასავლეთ არსის ოლქის დაბლობ რაიონებში და მონაცემები ხანგრძლივი მოქმედების ინსექტიციდური ბადეების ოჯახებსა და თემებში გამოყენების შესახებ მწირია. ამიტომ, ამ კვლევის მიზანი იყო ეთიოპიის სამხრეთ-დასავლეთით მდებარე ორომიის რეგიონში, დასავლეთ არსის ოლქის ოჯახებში ხანგრძლივი მოქმედების ინსექტიციდური ბადეების გამოყენების გავრცელების და მასთან დაკავშირებული ფაქტორების შეფასება.
2023 წლის 1-დან 30 მაისამდე დასავლეთ არსის ოლქში ჩატარდა საზოგადოებაზე დაფუძნებული ჯვარედინი კვლევა. დასავლეთ არსის ოლქი მდებარეობს სამხრეთ ეთიოპიაში, ორომიის რეგიონში, ადის-აბაბიდან 250 კმ-ში. რეგიონის მოსახლეობა 2,926,749 ადამიანს შეადგენს, მათ შორის 1,434,107 მამაკაცს და 1,492,642 ქალს. დასავლეთ არსის ოლქში, ექვს რაიონსა და ერთ ქალაქში, დაახლოებით 963,102 ადამიანი ცხოვრობს მალარიის მაღალი რისკის ქვეშ; თუმცა, ცხრა რაიონი მალარიისგან თავისუფალია. დასავლეთ არსის ოლქში 352 სოფელია, რომელთაგან 136 მალარიით არის დაზარალებული. 356 სამედიცინო პუნქტიდან 143 მალარიის კონტროლის პუნქტია და 85 ჯანდაცვის ცენტრია, რომელთაგან 32 მალარიით დაზარალებულ რაიონებში მდებარეობს. ხუთიდან სამი საავადმყოფო მალარიით დაავადებულ პაციენტებს მკურნალობს. ამ ტერიტორიაზე არის მდინარეები და სარწყავი ადგილები, რომლებიც კოღოების გამრავლებისთვის შესაფერისია. 2021 წელს რეგიონში საგანგებო სიტუაციების დროს 312 224 ხანგრძლივი მოქმედების ინსექტიციდი გავრცელდა, ხოლო 2022-26 წლებში 150 949 ხანგრძლივი მოქმედების ინსექტიციდის მეორე პარტია გავრცელდა.
წყარო პოპულაციად მიჩნეული იყო დასავლეთ ალსის რეგიონში არსებული ყველა ოჯახი და კვლევის პერიოდში რეგიონში მცხოვრები პირები.
კვლევის პოპულაცია შემთხვევით შეირჩა დასავლეთ ალსის რეგიონში არსებული ყველა შესაფერისი ოჯახიდან, ასევე იმ ოჯახიდან, რომლებიც კვლევის პერიოდში მალარიის მაღალი რისკის მქონე რაიონებში ცხოვრობდნენ.
კვლევაში ჩართული იყო დასავლეთ ალსის ოლქის შერჩეულ სოფლებში მდებარე ყველა ოჯახი, რომლებიც კვლევის არეალში ექვს თვეზე მეტი ხნის განმავლობაში ცხოვრობდნენ.
კვლევიდან გამოირიცხნენ ის ოჯახები, რომლებმაც LLIN-ები არ მიიღეს განაწილების პერიოდში და ისინი, ვინც სმენისა და მეტყველების დარღვევების გამო ვერ უპასუხეს.
LLIN-ის გამოყენებასთან დაკავშირებული ფაქტორების მეორე მიზნისთვის ნიმუშის ზომა გამოითვალა პოპულაციის პროპორციის ფორმულის საფუძველზე, Epi info-ს მე-7 ვერსიის სტატისტიკური გამოთვლითი პროგრამული უზრუნველყოფის გამოყენებით. არაექსპოზიციურ ჯგუფში 95%-იანი ნდობის ინტერვალის, 80%-იანი სიმძლავრის და 61.1%-იანი შედეგის მაჩვენებლის გათვალისწინებით, ეს დაშვება აღებული იყო ცენტრალურ ინდოეთში ჩატარებული კვლევიდან13, რომელშიც ფაქტორულ ცვლადად განათლების არმქონე ოჯახის უფროსი გამოიყენებოდა, 1.25-ის ოდენობის OR-ით. ზემოთ აღნიშნული დაშვებების გამოყენებით და დიდი რიცხვების მქონე ცვლადების შედარებით, ნიმუშის საბოლოო ზომის დასადგენად განხილული იქნა ცვლადი „განათლების არმქონე ოჯახის უფროსი“, რადგან ის უზრუნველყოფდა 2808 ინდივიდის დიდ ნიმუშს.
ნიმუშის ზომა თითოეულ სოფელში ოჯახების რაოდენობის პროპორციულად გადანაწილდა და შესაბამისი სოფლებიდან 2808 ოჯახი შეირჩა მარტივი შემთხვევითი შერჩევის მეთოდის გამოყენებით. თითოეულ სოფელში ოჯახების საერთო რაოდენობა მიღებული იქნა სოფლის ჯანდაცვის საინფორმაციო სისტემიდან (CHIS). პირველი ოჯახი შეირჩა ლოტერიის მეშვეობით. თუ კვლევის მონაწილის სახლი მონაცემთა შეგროვების დროს დაკეტილი იყო, ჩატარდა მაქსიმუმ ორი შემდგომი ინტერვიუ და ეს ჩაითვალა პასუხის არმიღებად.
დამოუკიდებელი ცვლადები იყო სოციოდემოგრაფიული მახასიათებლები (ასაკი, ოჯახური მდგომარეობა, რელიგია, განათლება, პროფესია, ოჯახის ზომა, საცხოვრებელი ადგილი, ეთნიკური კუთვნილება და ყოველთვიური შემოსავალი), ცოდნის დონე და ინსექტიციდური ბადეების ხანგრძლივ გამოყენებასთან დაკავშირებული ცვლადები.
ოჯახებს დაუსვეს ცამეტი კითხვა ხანგრძლივი მოქმედების ინსექტიციდების გამოყენების შესახებ ცოდნის შესახებ. სწორ პასუხს 1 ქულა ენიჭებოდა, ხოლო არასწორ პასუხს - 0 ქულა. თითოეული მონაწილის ქულების შეჯამების შემდეგ, გამოითვალა საშუალო ქულა და საშუალოზე მაღალი ქულის მქონე მონაწილეები ჩაითვალნენ „კარგი ცოდნის“ მქონედ, ხოლო საშუალოზე დაბალი ქულის მქონე მონაწილეები - „ცუდი“ ცოდნის მქონედ ხანგრძლივი მოქმედების ინსექტიციდების გამოყენების შესახებ.
მონაცემები შეგროვდა სტრუქტურირებული კითხვარების გამოყენებით, რომლებსაც ინტერვიუერი პირისპირ ავსებდა და სხვადასხვა ლიტერატურიდან იყო ადაპტირებული2,3,7,19. კვლევა მოიცავდა სოციალურ-დემოგრაფიულ მახასიათებლებს, გარემოსდაცვით მახასიათებლებს და მონაწილეთა ცოდნას ISIS-ის გამოყენების შესახებ. მონაცემები შეგროვდა მალარიის ცხელ წერტილში მყოფი 28 ადამიანისგან, მათი მონაცემთა შეგროვების ზონის გარეთ და ყოველდღიურად მეთვალყურეობდნენ ჯანდაცვის დაწესებულებების 7 მალარიის სპეციალისტი.
კითხვარი მომზადდა ინგლისურ ენაზე და ითარგმნა ადგილობრივ ენაზე (აფან ორომო) და შემდეგ ხელახლა ითარგმნა ინგლისურად თანმიმდევრულობის შესამოწმებლად. კითხვარი წინასწარ შემოწმდა ნიმუშის 5%-ზე (135) კვლევის სამედიცინო დაწესებულების გარეთ. წინასწარი ტესტირების შემდეგ, კითხვარი შეიცვალა ფორმულირების შესაძლო დაზუსტებისა და გამარტივების მიზნით. მონაცემთა ხარისხის უზრუნველსაყოფად რეგულარულად ტარდებოდა მონაცემთა გაწმენდა, სისრულე, მასშტაბი და ლოგიკა. ხელმძღვანელთან შემოწმების შემდეგ, მონაცემებიდან ამოიღეს ყველა არასრული და შეუსაბამო მონაცემი. მონაცემთა შემგროვებლებმა და ხელმძღვანელებმა გაიარეს ერთდღიანი ტრენინგი იმის შესახებ, თუ როგორ და რა ინფორმაცია უნდა შეეგროვებინათ. მკვლევარი აკვირდებოდა მონაცემთა შემგროვებლებსა და ხელმძღვანელებს, რათა უზრუნველყოფილიყო მონაცემთა ხარისხი მონაცემთა შეგროვების დროს.
მონაცემები შემოწმდა სიზუსტისა და თანმიმდევრულობის თვალსაზრისით, შემდეგ კოდირებული და შეტანილი იქნა Epi-info-ს მე-7 ვერსიაში, შემდეგ კი გაწმენდილი და გაანალიზებული იქნა SPSS-ის 25-ე ვერსიის გამოყენებით. შედეგების წარმოსადგენად გამოყენებული იქნა აღწერითი სტატისტიკა, როგორიცაა სიხშირეები, პროპორციები და გრაფიკები. გამოითვალა ორცვლადიანი ბინარული ლოგისტიკური რეგრესიული ანალიზები და კოვარიატები, რომელთა p მნიშვნელობები ორცვლადიან მოდელში 0.25-ზე ნაკლები იყო, შეირჩა მრავალცვლადიან მოდელში ჩასართავად. საბოლოო მოდელი ინტერპრეტირებული იქნა კორექტირებული შანსების კოეფიციენტების, 95%-იანი სანდოობის ინტერვალების და p მნიშვნელობების < 0.05 გამოყენებით, რათა დადგინდეს კავშირი შედეგსა და დამოუკიდებელ ცვლადებს შორის. მულტიკოლინეარობა შემოწმდა სტანდარტული შეცდომის (SE) გამოყენებით, რომელიც ამ კვლევაში 2-ზე ნაკლები იყო. მოდელის შესაბამისობის შესამოწმებლად გამოყენებული იქნა ჰოსმერისა და ლემეშოუს ტესტის სიზუსტის ტესტი და ამ კვლევაში ჰოსმერისა და ლემეშოუს ტესტის p მნიშვნელობა იყო 0.746.
კვლევის ჩატარებამდე, ჰელსინკის დეკლარაციის შესაბამისად, დასავლეთ ელსის ოლქის ჯანდაცვის ეთიკის კომიტეტისგან მიღებული იქნა ეთიკური თანხმობა. კვლევის მიზნის ახსნის შემდეგ, შერჩეული ოლქისა და ქალაქის ჯანდაცვის ბიუროებისგან მიღებული იქნა ოფიციალური ნებართვის წერილები. კვლევის მონაწილეებს ეცნობათ კვლევის მიზნის, კონფიდენციალურობისა და კონფიდენციალურობის შესახებ. მონაცემთა შეგროვების პროცესის დაწყებამდე კვლევის მონაწილეებისგან მიღებული იქნა ზეპირი ინფორმირებული თანხმობა. რესპონდენტთა სახელები არ იყო ჩაწერილი, მაგრამ კონფიდენციალურობის შესანარჩუნებლად თითოეულ რესპონდენტს მიენიჭა კოდი.
რესპონდენტთა უმრავლესობას (2738, 98.8%) სმენია ხანგრძლივი მოქმედების ინსექტიციდების გამოყენების შესახებ. რაც შეეხება ხანგრძლივი მოქმედების ინსექტიციდების გამოყენების შესახებ ინფორმაციის წყაროს, რესპონდენტთა უმრავლესობამ (2202) (71.1%) ის ჯანდაცვის პროვაიდერებისგან მიიღო. თითქმის ყველა რესპონდენტმა (2735) (99.9%) იცოდა, რომ დაზიანებული, ხანგრძლივი მოქმედების ინსექტიციდების აღდგენა შესაძლებელია. თითქმის ყველა მონაწილემ (2614) (95.5%) იცოდა ხანგრძლივი მოქმედების ინსექტიციდების შესახებ, რადგან მათ შეუძლიათ მალარიის პრევენცია. ოჯახების უმრავლესობას (2529) (91.5%) კარგი ცოდნა ჰქონდა ხანგრძლივი მოქმედების ინსექტიციდების შესახებ. ხანგრძლივი მოქმედების ინსექტიციდების გამოყენების შესახებ ოჯახების ცოდნის საშუალო ქულა იყო 7.77, სტანდარტული გადახრით ± 0.91 (ცხრილი 2).
კოღოს საწინააღმდეგო ბადეების ხანგრძლივ გამოყენებასთან დაკავშირებული ფაქტორების ორვარიანტულ ანალიზში, კოღოს საწინააღმდეგო ბადეების ხანგრძლივ გამოყენებასთან ასოცირდებოდა ისეთი ცვლადები, როგორიცაა რესპონდენტის სქესი, საცხოვრებელი ადგილი, ოჯახის ზომა, საგანმანათლებლო სტატუსი, ოჯახური მდგომარეობა, რესპონდენტის პროფესია, სახლში ცალკე ოთახების რაოდენობა, ხანგრძლივი გამოყენების კოღოს ბადეების ცოდნა, ხანგრძლივი გამოყენების კოღოს ბადეების შეძენის ადგილი, ხანგრძლივი გამოყენების ხანგრძლივობა და ოჯახში კოღოს ბადეების რაოდენობა. შემააშრიალი ფაქტორების კორექტირების შემდეგ, ორვარიანტულ ანალიზში p-მნიშვნელობის < 0.25 მქონე ყველა ცვლადი ჩართული იყო მრავალვარიანტულ ლოგისტიკურ რეგრესიულ ანალიზში.
კვლევის მიზანი იყო ეთიოპიაში, დასავლეთ არსის ოლქის ოჯახებში ხანგრძლივი მოქმედების ინსექტიციდური ბადეების გამოყენებისა და მათთან დაკავშირებული ფაქტორების შეფასება. კვლევამ აჩვენა, რომ ხანგრძლივი მოქმედების ინსექტიციდური ბადეების გამოყენებასთან დაკავშირებული ფაქტორები მოიცავდა რესპონდენტთა მდედრობით სქესს, სახლში ცალკეული ოთახების რაოდენობას, ხანგრძლივი მოქმედების ინსექტიციდური ბადეების შეცვლისთვის საჭირო დროის ხანგრძლივობას და რესპონდენტთა ცოდნის დონეს, რაც მნიშვნელოვნად კორელაციაში იყო ხანგრძლივი მოქმედების ინსექტიციდური ბადეების გამოყენებასთან.
ეს შეუსაბამობა შესაძლოა გამოწვეული იყოს ნიმუშის ზომის, კვლევის პოპულაციის, რეგიონული კვლევის გარემოსა და სოციალურ-ეკონომიკური სტატუსის განსხვავებებით. ამჟამად, ეთიოპიაში, ჯანდაცვის სამინისტრო ახორციელებს მრავალ ინტერვენციას მალარიის ტვირთის შესამცირებლად, პირველადი ჯანდაცვის პროგრამებში მალარიის პრევენციული ინტერვენციების ინტეგრირებით, რაც ხელს შეუწყობს მალარიასთან დაკავშირებული ავადობისა და სიკვდილიანობის შემცირებას.
კვლევის შედეგებმა აჩვენა, რომ ოჯახის უფროსი ქალი უფრო მეტად იყენებდა ხანგრძლივი მოქმედების ინსექტიციდებს, ვიდრე მამაკაცი. ეს დასკვნა თანხვედრაშია ეთიოპიაში, ილუგალანის ოლქში5, რაია ალამატას რეგიონში33 და არბამინჩის ქალაქში34 ჩატარებულ კვლევებთან, რომლებმაც აჩვენა, რომ ქალები უფრო მეტად იყენებდნენ ხანგრძლივი მოქმედების ინსექტიციდებს, ვიდრე მამაკაცები. ეს ასევე შეიძლება იყოს ეთიოპიის საზოგადოებაში არსებული კულტურული ტრადიციის შედეგი, რომელიც ქალებს მამაკაცებზე მაღლა აყენებს და როდესაც ქალები ოჯახის უფროსები ხდებიან, მამაკაცები მინიმალური ზეწოლის ქვეშ არიან, რათა თავად გადაწყვიტონ ხანგრძლივი მოქმედების ინსექტიციდების გამოყენება. გარდა ამისა, კვლევა ჩატარდა სოფლის რაიონში, სადაც კულტურული ჩვევები და საზოგადოებრივი პრაქტიკა შეიძლება უფრო პატივისცემით მოეკიდონ ორსულ ქალებს და უპირატესობა მიანიჭონ მათ მალარიის ინფექციის პრევენციის მიზნით ხანგრძლივი მოქმედების ინსექტიციდების გამოყენებაში.
კვლევის კიდევ ერთმა დასკვნამ აჩვენა, რომ მონაწილეთა სახლებში ცალკე ოთახების რაოდენობა მნიშვნელოვნად კორელაციაში იყო გამძლე კოღოს ბადეების გამოყენებასთან. ეს დასკვნა დადასტურდა აღმოსავლეთ ბელესას7, გარანის5, ადამას21 და ბაჰირ დარის20 ოლქებში ჩატარებული კვლევებით. ეს შეიძლება იმით იყოს განპირობებული, რომ სახლში ნაკლები ცალკე ოთახის მქონე ოჯახები უფრო მეტად იყენებენ გამძლე კოღოს ბადეებს, მაშინ როდესაც სახლში მეტი ცალკე ოთახის და ოჯახის მეტი წევრის მქონე ოჯახები უფრო მეტად იყენებენ გამძლე კოღოს ბადეებს, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს კოღოს ბადეების დეფიციტი ყველა ცალკე ოთახში.
ხანგრძლივი მოქმედების ინსექტიციდური ბადეების შეცვლის დრო მნიშვნელოვნად კორელაციაში იყო ოჯახში ხანგრძლივი მოქმედების ინსექტიციდური ბადეების გამოყენებასთან. ადამიანები, რომლებმაც სამ წლამდე ხანგრძლივი მოქმედების ინსექტიციდური ბადეები შეცვალეს, უფრო მეტად იყენებდნენ ხანგრძლივ მოქმედების ინსექტიციდურ ბადეებს, ვიდრე ისინი, ვინც სამ წელზე ნაკლები ხნის წინ შეცვალეს. ეს დასკვნა თანხვედრაშია ეთიოპიის ქალაქ არბამინჩიში34 და ჩრდილო-დასავლეთ ეთიოპიაში20 ჩატარებულ კვლევებთან. ეს შეიძლება იმიტომ იყოს, რომ ოჯახები, რომლებსაც აქვთ შესაძლებლობა შეიძინონ ახალი კოღოს ბადეები ძველის შესაცვლელად, უფრო მეტად იყენებენ ხანგრძლივ მოქმედებას ინსექტიციდური ბადეების გამოყენებით ოჯახის წევრებს შორის, რომლებიც შეიძლება კმაყოფილები და მოტივირებულები იყვნენ მალარიის პრევენციისთვის ახალი კოღოს ბადეების გამოყენებისთვის.
ამ კვლევის კიდევ ერთმა დასკვნამ აჩვენა, რომ ხანგრძლივი მოქმედების ინსექტიციდების შესახებ საკმარისი ცოდნის მქონე ოჯახები ოთხჯერ უფრო მეტად იყენებდნენ ხანგრძლივი მოქმედების ინსექტიციდებს, იმ ოჯახებთან შედარებით, რომლებსაც დაბალი ცოდნა ჰქონდათ. ეს დასკვნა ასევე შეესაბამება ჰავასასა და სამხრეთ-დასავლეთ ეთიოპიაში ჩატარებულ კვლევებს18,22. ეს შეიძლება აიხსნას იმით, რომ გადაცემის პრევენციის მექანიზმების, რისკ-ფაქტორების, სიმძიმისა და ინდივიდუალური დაავადების პრევენციის ზომების შესახებ ოჯახების ცოდნისა და ცნობიერების ამაღლებასთან ერთად, იზრდება პრევენციული ზომების მიღების ალბათობა. გარდა ამისა, მალარიის პრევენციის მეთოდების კარგი ცოდნა და დადებითი აღქმა ხელს უწყობს ხანგრძლივი მოქმედების ინსექტიციდების გამოყენების პრაქტიკას. ამიტომ, ქცევის შეცვლის ინტერვენციები მიზნად ისახავს ოჯახის წევრებში მალარიის პრევენციის პროგრამების დაცვის წახალისებას სოციალურ-კულტურული ფაქტორებისა და უნივერსალური განათლების პრიორიტეტულობის მინიჭებით.
ამ კვლევაში გამოყენებული იყო ჯვარედინი კვეთის დიზაინი და მიზეზ-შედეგობრივი ურთიერთობები არ არის ნაჩვენები. შესაძლოა, ადგილი ჰქონდა გახსენების მიკერძოებას. საწოლის ბადეებზე დაკვირვება ადასტურებს, რომ კვლევის სხვა შედეგების (მაგ., წინა ღამით საწოლის ბადის გამოყენება, საწოლის ბადის გარეცხვის სიხშირე და საშუალო შემოსავალი) შესახებ ინფორმაცია ეფუძნება თვითშეფასებებს, რომლებიც პასუხის მიკერძოებას ექვემდებარება.
ოჯახებში ხანგრძლივი მოქმედების ინსექტიციდებით დამუშავებული ბადეების საერთო გამოყენება ეთიოპიის ეროვნულ სტანდარტთან შედარებით დაბალი იყო (≥ 85). კვლევამ აჩვენა, რომ ხანგრძლივი მოქმედების ინსექტიციდებით დამუშავებული ბადეების გამოყენების სიხშირეზე მნიშვნელოვნად იმოქმედა იმაზე, იყო თუ არა ოჯახის უფროსი ქალი, რამდენი დამოუკიდებელი ოთახი იყო სახლში, რამდენი დრო დასჭირდა ხანგრძლივი მოქმედების ინსექტიციდებით დამუშავებული ბადის შეცვლას და რამდენად ინფორმირებული იყვნენ რესპონდენტები. ამიტომ, დასავლეთ არსის ოლქის ჯანდაცვის ორგანომ და შესაბამისმა დაინტერესებულმა მხარეებმა უნდა იმუშაონ ოჯახის დონეზე ხანგრძლივი მოქმედების ინსექტიციდებით დამუშავებული ბადეების გამოყენების გაზრდაზე ინფორმაციის გავრცელებისა და შესაბამისი ტრენინგების, ასევე ქცევის ცვლილების შესახებ მდგრადი კომუნიკაციის გზით, რათა გაიზარდოს ხანგრძლივი მოქმედების ინსექტიციდებით დამუშავებული ბადეების გამოყენება. გააძლიერონ მოხალისეების, საზოგადოებრივი სტრუქტურების და რელიგიური ლიდერების ტრენინგი ხანგრძლივი მოქმედების ინსექტიციდებით დამუშავებული ბადეების სწორად გამოყენების შესახებ ოჯახის დონეზე.
კვლევის დროს მიღებული და/ან გაანალიზებული ყველა მონაცემი ხელმისაწვდომია შესაბამისი ავტორისგან გონივრული მოთხოვნის შემთხვევაში.
გამოქვეყნების დრო: 2025 წლის 7 მარტი